Sẽ đánh giá kỹ việc thu thuế đối với đất nông nghiệp để hoang hóa

Trình bày tờ trình dự án nghị quyết về miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp (SDĐNN) tại phiên họp Quốc hội ngày 25/5, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, Chính phủ đề xuất tiếp tục thực hiện miễn thuế SDĐNN như quy định hiện hành cho giai đoạn 2021-2025. Đồng thời, sẽ nghiên cứu, đánh giá kỹ việc thu thuế đối với đất để hoang hóa.

Miễn, giảm hơn 7.000 tỷ đồng tiền thuế mỗi năm

Theo tờ trình, chính sách thuế SDĐNN đang được miễn đến hết ngày 31/12/2020 (trừ diện tích đất được Nhà nước giao cho tổ chức, đơn vị sự nghiệp và các đơn vị khác quản lý, nhưng không trực tiếp sử dụng để sản xuất nông nghiệp, mà giao cho tổ chức, cá nhân khác nhận thầu theo hợp đồng để sản xuất nông nghiệp). Sau 20 năm thực hiện, tổng số thuế SDĐNN miễn, giảm giai đoạn 2003-2010 trung bình khoảng 3.268,5 tỷ đồng/năm; giai đoạn từ 2011-2016 trung bình khoảng 6.308,3 tỷ đồng/năm; giai đoạn 2017-2018 và dự kiến đến hết năm 2020 khoảng 7.438,5 tỷ đồng/năm. Chính sách miễn, giảm thuế SDĐNN là giải pháp quan trọng góp phần thực hiện chủ trương, quan điểm của Đảng và Nhà nước về nông nghiệp, nông dân, nông thôn trong từng thời kỳ. Chính vì vậy, việc tiếp tục thực hiện miễn thuế SDĐNN như quy định hiện hành cho giai đoạn 2021-2025 là cần thiết. Đồng thời, phù hợp với các cam kết quốc tế của Việt Nam và thông lệ quốc tế. 

Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, thực tế quá trình SDĐNN cho thấy, có tình trạng đất nông nghiệp được giao cho hộ nông dân, nhưng không được canh tác, hoặc canh tác không hiệu quả, gây nên tình trạng hoang hóa, lãng phí đất. Tuy nhiên, pháp luật về đất đai cũng chưa có quy định thế nào là đất hoang hóa. Ngoài ra, việc để đất đai hoang hóa còn do nhiều nguyên nhân khách quan như thiên tai, dịch bệnh, hiệu quả sản xuất nông nghiệp không cao, thiếu hụt nguồn lao động... Từ những phân tích trên, Chính phủ cho rằng, các đối tượng được miễn thuế SDĐNN như hiện hành là phù hợp. Tuy nhiên, Chính phủ sẽ nghiên cứu, đánh giá kỹ việc thu thuế đối với đất để hoang hóa, khi nghiên cứu đề xuất, hoàn thiện chính sách pháp luật về đất đai nói chung và chính sách thuế liên quan đến đất đai nói riêng. Việc tiếp tục miễn thuế SDĐNN đến hết năm 2025 sẽ không làm giảm thu NSNN, do đây là chính sách đang được thực hiện trên thực tế. 

Đồng tình kéo dài thời gian thực hiện nghị quyết

Tại báo cáo thẩm tra, Ủy ban Tài chính ngân sách của Quốc hội (UBTCNS) nhất trí với Chính phủ về sự cần thiết tiếp tục ban hành chính sách miễn thuế SDĐNN cho giai đoạn 2021-2025, đặc biệt trong bối cảnh dịch Covid-19 và thiên tai tác động xấu đến kinh tế xã hội. Đồng thời, chính sách thuế SDĐNN cần được xem xét, đánh giá trong tổng thể các chính sách chung đối với Luật Đất đai, Luật Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp và các loại thuế, khoản thu khác đang áp dụng đối với đất. Hiện nay, các cơ quan của Chính phủ đang nghiên cứu xây dựng Luật Thuế tài sản, bao gồm cả nội dung thay cho thuế SDĐNN hiện hành. Trong khi chưa có tổng kết, đánh giá và nghiên cứu một cách tổng thể để xây dựng chính sách về thuế SDĐNN một cách phù hợp, UBTCNS nhất trí với đề nghị của Chính phủ trình Quốc hội ban hành nghị quyết cho phép kéo dài thời gian miễn, giảm thuế SDĐNN trong 5 năm tiếp theo.

Thảo luận về dự thảo nghị quyết, đa số đại biểu Quốc hội đồng tình với đề xuất kéo dài thời gian miễn, giảm thuế SDĐNN đến hết năm 2025. Đại biểu Nguyễn Ngọc Phương (ĐBQH tỉnh Quảng Bình) nêu ý kiến, mặc dù nền nông nghiệp đã có nhiều bước phát triển vượt bậc, nhưng vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức nên vẫn cần phải kéo dài thời gian thực hiện nghị quyết. Tuy nhiên, phải quản lý công khai, minh bạch quá trình thực hiện, giảm thuế đúng đối tượng, tránh sử dụng sai mục đích, không được để lợi ích cá nhân, lợi ích nhóm gây nên tình trạng tham nhũng, lãng phí đất nông nhiệp. Chính phủ cần tiếp tục miễn thuế SDĐNN cho tổ chức, hộ gia đình, cá nhân, kể cả đất đã được thừa kế, trao tặng, nhận chuyển, hoặc đã nhận, giao khoán ổn định của hợp tác xã, nông trường quốc doanh để sản xuất nông nghiệp và góp phần thành lập hợp tác xã. 

Theo đại biểu Phạm Văn Hòa (ĐBQH tỉnh Đồng Tháp), các địa phương cần thực hiện công tác quản lý đất nông nghiệp chặt chẽ, chi tiết đến từng cá nhân, hộ gia đình mua đất nông nghiệp, nhưng không trực tiếp sản xuất. Ngoài ra, những tổ chức Nhà nước được giao đất mà không trực tiếp sử dụng, để hoang hóa, hoặc giao lại cho cá nhân, tổ chức khác nhận thầu theo hợp đồng sản xuất nông nghiệp để hưởng chênh lệch, thì thực hiện thu hồi đất theo quy định của Luật Đất đai. Trong thời gian chưa thu hồi, thì phải nộp 100% thuế SDĐNN và bị phạt theo pháp luật về thuế. Một số ý kiến khác đề nghị Quốc hội ban hành nghị quyết mới về miễn thuế SDĐNN, có quy định đối tượng được thụ hưởng rõ ràng để dễ dàng quản lý và bảo đảm ổn định đối với người nông dân, góp phẩn thúc đẩy nền nông nghiệp phát triển. Thời hạn thực hiện nghị quyết mới về miễn thuế SDĐNN có thể đến 31/12/2030.        

Tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng đã giải trình, làm rõ một số nội dung. Đối với ý kiến của một số đại biểu cho rằng, không nên sửa Nghị quyết số 55/2010/QH12 về miễn, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp đến hết năm 2020 và Nghị quyết số 28/2016/QH14 của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 55/2010/QH12, mà ban hành một nghị quyết mới thay thế, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho biết, cơ quan soạn thảo sẽ phối hợp với các cơ quan hữu quan nghiên cứu, báo cáo lại các đại biểu. Tuy nhiên, việc kéo dài thêm 5 năm sẽ phù hợp với quy định của Khoản 2, Điều 15 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, đó là kéo dài thời hạn áp dụng toàn bộ hoặc một phần luật, nghị quyết của Quốc hội đáp ứng các yêu cầu cấp bách về phát triển kinh tế xã hội. 

Theo Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng, Chính phủ đã giao Bộ Tài chính phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường đánh giá, rà soát một số chính sách, trong đó có chính sách về thuế SDĐNN. Đồng thời, Bộ Tài chính đang tổng kết, đánh giá lại tất cả các luật có liên quan về thuế để chuẩn bị trình Quốc hội trong thời gian tới. Hệ thống luật mới về thuế sẽ đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế trong thời kỳ đổi mới, trong đó có đề xuất luật thuế mới là thuế tài sản. Ngoài ra, các ý kiến thảo luận của đại biểu Quốc hội về những nội dung khác sẽ được cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra tiếp thu đầy đủ, để hoàn thiện dự án nghị quyết trình Quốc hội.

Nguồn: Tạp chí thuế