Thuế khoán là gì?

Khái niệm thuế khoán là gì?

Thuế khoán, còn gọi là thuế trọn gói, thuế theo đầu người là một loại thuế có giá trị cố định đánh vào tất cả các cá nhân. Loại thuế này buộc mỗi cá nhân phải nộp cho chính phủ một khoản tiền như nhau không phân biệt khả năng thu nhập, tích lũy, tiêu dùng…của họ. Thuế thân hay còn gọi là thuế đinh ở Việt Nam đánh trên mỗi nam giới trưởng thành trước đây chính là một sắc thuế khoán.

Thuế khoán được áp dụng đối với những hộ kinh doanh nhỏ. Mức thuế khoán do cơ quan thuế quy định, dựa vào doanh thu và quy mô của hộ kinh doanh đó để định ra mức thuế khoán phù hợp.

Xem thêm >>> Thu nhập chịu thuế là gì?

Để xác định ra doanh thu, mức thuế hộ kinh doanh phải thực hiện qua 5 bước:

-  Hộ kinh doanh tự kê khai dự kiến doanh thu cho thời kỳ khoán ổn định;

-  Cơ quan thuế căn cứ dự kiến doanh thu hộ kinh doanh kê khai, phối hợp với Hội đồng tư vấn thuế phường, xã điều tra thực tế xác định doanh thu kê khai có sát hay không;

-  Cơ quan thuế căn cứ kết quả kê khai và điều tra lập dự kiến doanh thu tính thuế của từng hộ;

-  Công khai dự kiến doanh thu, mức thuế của từng hộ để hộ kinh doanh và nhân dân tham gia;

-  Thông qua Hội đồng tư vấn thuế cho ý kiến đối với từng trường hợp cụ thể.

Cách tính thuế khoán

Dựa trên biểu giá trị gia tăng trên doanh thu của cục thuế ban hành, nhân với doanh thu , nhân với thuế suất thuế giá trị gia tăng để khoán thuế giá trị gia tăng.

Dựa trên biểu tỷ lệ thu nhập chịu thuế tính trên doanh thu do cục thuế ban hành, nhân với doanh thu để tính thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân, nếu thu nhập này trên 4.000.000đ/1 tháng mới chịu thuế thu nhập cá nhân.

Thí dụ : Doanh thu khoán của bạn là 25.000.000đ tháng ,ngành bán lẻ có giá trị gia tăng là 8%, thu nhập chịu thuế tính trên doanh thu là 7%

Thuế giá trị gia tăng của bạn là:   25.000.000×8%x10% = 200.000đ.

Thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân của bạn :  25.000.000×7% = 1.745.000đ chưa đến mức chịu thuế thu nhập cá nhân.

Các vấn đề khi áp dụng thuế khoán

Thuận lợi

Thuế khoán rất dễ tính toán, quản lý do đó chính phủ tiêu tốn ít chi phí để thu thuế hơn và giảm thiểu được gian lận thuế vì nó đơn giản chỉ là một số tiền cố định đánh vào tất cả các cá nhân (tất nhiên có trường hợp một số cá nhân có thể được miễn thuế ví dụ người có thu nhập quá thấp hay tàn tật, mất khả năng lao động….).

Khó khăn

Thuế khoán vi phạm nguyên tắc công bằng dọc vì mọi cá nhân đều phải nộp thuế bằng nhau không phân biệt mức thu nhập của họ, ảnh hưởng của thuế khoán đến các cá nhân có mức thu nhập khác nhau cũng khác nhau và dĩ nhiên đối với người thu nhập thấp thì ảnh hưởng rất lớn. Do vậy thuế khoán gặp phải sự phản đối của người đóng thuế, đặc biệt là người đóng thuế có thu nhập không cao, nó chỉ khả thi khi mức thuế đủ nhỏ và khi đó số tiền thuế mà chính phủ thu được cũng không nhiều. Muốn loại trừ điều này chỉ có cách đánh thuế theo mức thu nhập của từng cá nhân nhưng nếu làm như thế các cá nhân lại điều chỉnh hành vi làm việc và tiết kiệm của mình đồng thời thuế khoán mất đi bản chất của nó. Hơn nữa thuế khoán dường như đánh vào sự tồn tại của con người, người đóng thuế sẽ cảm thấy rằng sự tồn tại của bản thân bị chính phủ sở hữu. Trên khía cạnh khác, mặc dù mỗi cá nhân đóng thuế với mức giống nhau nhưng những gì họ nhận lại được từ chính phủ lại khác nhau. Chính vì vậy trên thực tế thuế khoán cho dù hiệu quả kinh tế hơn các loại thuế khác và khá phổ biến trong quá khứ nhưng hầu như không được áp dụng trong thời hiện đại.

Tác động của thuế khoán

Các loại thuế khác gây ra sự thay đổi về giá tương đối giữa các loại hàng hóa (ví dụ nếu như đánh thuế gạo thì gạo trở nên đắt tương đối so với vải) và do đó gây ra tổn thất vô ích (hoặc còn gọi là gánh nặng quá mức) nghĩa là số tiền mà chính phủ thu được từ thuế ít hơn độ thỏa dụng mất đi của người tiêu dùng (do thuế làm tăng giá nên người tiêu dùng phải tiêu dùng ít đi). Trái lại, thuế khoán không gây ra sự thay đổi về giá cả tương đối giữa các sản phẩm nên nó có hiệu quả kinh tế hơn so với các loại thuế khác vì để chính phủ thu được một số tiền thuế bằng nhau thì thuế khoán sẽ làm độ thỏa dụng của tất cả các cá nhân giảm đi ít hơn so với các loại thuế khác.

Cơ sở pháp lý:

-  Thông tư 92/2015/TT-BTC hướng dẫn thực hiện thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân đối với cá nhân cư trú có hoạt động kinh doanh; hướng dẫn thực hiện một số nội dung sửa đổi, bổ sung về thuế thu nhập cá nhân quy định tại Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các Luật về thuế 71/2014/QH13 và Nghị định 12/2015/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các Luật về thuế và sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định về thuế do Bộ trưởng Bộ Tài chính ban hành.

-  Văn bản hợp nhất 33/VBHN-BTC hợp nhất Thông tư hướng dẫn thực hiện Nghị định 75/2002/NĐ-CP điều chỉnh mức thuế Môn bài do Bộ Tài chính ban hành

Xem thêm >>> Nợ ngắn hạn là gì?